Karbonhidrat içeren besinler, günlük olarak tüketilmeli ve vücudun ihtiyaç duyduğu enerji kaynağı sağlanmalıdır. Metabolik işlevler için vücut tarafından ihtiyaç duyulan karbonhidratlar, hücresel işlevde kullanılacak maddelerin üretimi için gerekli kılınmıştır. Vücudun başlıca enerji kaynağı olarak tabir edilen karbonhidrat, sakkarit olarak da adlandırılmaktadır. Karbonhidratların vücuda alınmasının ardından, sindirim sisteminden geçmekte ve sindirim sisteminde, tüm karbonhidratlar glikoz yani kan şekeri haline dönüştürülmektedir. Özellikle gebelik döneminde çok fazla ihtiyaç duyulan karbonhidratlar, vücuttaki tüm dokulara gönderilen enerjiler haline gelmektedir. Hücrelerde, kaslarda ve daha birçok bölgede işlev sağlayan karbonhidratlar, karaciğer ve kaslar üzerinde depo edilmektedir. Günlük olarak vücudun ihtiyaç duyduğu karbonhidratlar, besinler yoluyla vücuda alınsa da fazla karbonhidrat alımı, çeşitli komplikasyonlara yol açabilir.
Karbonhidratların Özellikleri Nelerdir?
Karbonhidrat türlerinin kullanımıyla, vücuttaki enerji kaynağı ihtiyacı karşılanmaktadır. Özellikle kompleks şekilde bulunan karbonhidratlar, tam tahıllı ürünlerde, sebzelerde, meyvelerde ve bakliyatlarda kendini göstermektedir. Lif kaynağı olarak tabir edilen karbonhidratın, genel özellikleri aşağıda tüm detaylarıyla ele alınmıştır:
- Karbonhidrat bileşeni, oksijen, karbon ve hidrojen karışımından meydana gelmektedir.
- Özellikle fotosentez esnasında üretimi sağlanmaktadır.
- Karbonhidrat kaynağı, dört ana gruba ayrılan biyomolekül sınıfında yer almaktadır.
- Biyomolekül sınıfında, karbonhidratlarla birlikte, protein, nükleotit ve lipitler yer almaktadır.
- Vücuda alınan proteinlerin ve yağların sentezlenmesi için başlangıç görevini üstlenmiştir.
- Hücre duvarlarının oluşması için ihtiyaç duyulan temel bileşenler, karbonhidratlardır.
- Kişilerin genetik kodlarını taşıyan nükleik asitlerde, karbonhidrat bileşeni yer almaktadır.
- Beynin yağ yakımı için nöron hücreleri yeterli gelmediğinden, karbonhidrat kullanımına ihtiyaç duyulmaktadır.
- İnsan vücudunda kan grubunun belirlenmesi esnasında, karbonhidrat bileşenine ihtiyaç duyulmaktadır.
Karbonhidratlar, canlıların vücudundaki gıda bileşenlerinin depolanmasını ve bu bileşenlerin enerjiye dönüşmesini sağlamaktadır. Vücuttaki tüm organizmaların, hücrelerin ve gıda depolama moleküllerinin korunması için koruyucu zar görevi görmekte, bu canlılar için iskelet maddesi üretmektedir.
Karbonhidrat Türleri Nelerdir?
Karbonhidrat çeşitleri, basit ve kompleks olarak iki ana gruba ayrılmaktadır. Karbonhidrat çeşitlerinin özellikleri ve görevleri, aşağıda açıklanmıştır:
Basit Karbonhidratlar:
- Monosakkaritler: Şeker maddesinin en küçük birimi olarak nitelendirilmektedir. Glikoz hücrelerinin içerisinde, yakıt ve enerji kaynağı olarak kullanılmaktadır.
- Disakkaritler: Birbirine bağlı olarak yaşamını sürdüren, iki farklı monosakkarit karbonhidrattan meydana gelmektedir.
Kompleks Karbonhidratlar:
- Polisakkaritler: Monosakkaritlerin iki y da daha fazla sayıda zincir kurmasıyla ortaya çıkmaktadır. Doğal olarak bulunan karbonhidrat yapısının büyük bir bölümü, polisakkaritlerden meydana gelmektedir.
Hangi Besinlerde Karbonhidrat Bulunmaktadır?
Karbonhidrat içeren besinler, 3 ayrı kategoriye ayrılmaktadır. Karbonhidratın 3 farklı hali, aşağıda nitelendirilmiştir:
Şeker Halindeki Karbonhidratlar:
- Çikolata
- Tüm şerbetli tatlılar
- Sütlü tatlılar
- İçerisinde şeker olan tüm besinler
- Gazlı içecekler
- Nektar ve meyve suları
- Süt ürünleri
- Meyveler
- Sebzeler
- Akçaağaç şurubu
Nişasta Türündeki Karbonhidratlar:
- Yüksek dozda nişasta içeren ekmek ve hamur işi
- Beyaz pirinç
- Patates
- Fasulye
- Kahvaltılık gevrekler
- Kepekli makarna
- Tahıl ürünleri
Lif Halindeki Karbonhidratlar:
- Kabuklu Sebzeler
- Kabuklu Yemişler
- Fındık
- Çeşitli Tohumların Tamamı
- Kepekli Undan Hazırlanan Ekmekler
- Tam Tahıllı Ürünler
- Koyu Renkli Pirinç
- Baklagiller
- Muz
- Fasulye
- Mercimek
- Nohut
- Makarna
- Elma
- Havuç
- Patates
- Yulaf
- Arpa
Karbonhidratların Faydaları Nelerdir?
Karbonhidratların yararları ve vücuda olan etkileri, aşağıda detaylı şekilde listelenmiştir:
- Vücudun ihtiyaç duyduğu günlük enerjiyi sağlamaktadır. Vücuda alınan karbonhidratlar, glikoz şekerine dönüştürülmekte ve vücudun birçok yerine enerji olarak iletilmektedir.
- Özellikle lif bakımından zengin olan karbonhidrat içerikli besinler, bağırsak florasının korunmasını sağlamaktadır. Kolesterol seviyesinin düşmesi ve hazımsızlık problemlerinin ortadan kalkması için etkilidir.
- Günlük kaloriyi dengelemektedir. Yağ türüyle kıyaslandığında, daha düşük seviyede kalori içermekte ve kilo alımını dengelemektedir.
